Bij theaterfestival Vuurol, precies naast het hek van de woning van Prinses Beatrix, kreeg ik de gelegenheid een kunstwerk te maken. Het werd een veertien meter lange kathedraal/kruis/mens, waar een boom uitgroeide, dwars door het hart. Het werk heeft de titel “Axis Mundi”. De Axis Mundi is de Latijnse aanduiding voor het begrip Wereldas of Wereldnavel, ook wel Wereldladder. Het representeert het centrum van de werkelijkheid en is de navel van de tijd-ruimte. Het is het punt waar aarde, hogere en lagere werelden met elkaar in verbinding staan. Vrijwel alle religieuze stromingen, van de Indianen tot de Germanen, kennen dit begrip. Meestal is er zowel een mythische variant, zoals Yggdrasil/Irmindsul, de Axis Mundi/ Wereldboom van de Germanen, als een fysieke boom in de eigen werkelijkheid die de mythische variant representeert.
Vaak vervullen tempels ook de ‘aardse’ variant van de Axis Mundi. In het Christendom is de kerk, te zien als Axis Mundi.
Op de boom staan handafdrukken van hen die ons voorgingen in de zoektocht.
Je kon ook naar binnen. Daar trof je kleedjes aan om op neer te knielen richting De Boom. Al knielend legde je je gezicht in een gat in de aarde, je rook de zoete geur de lente-aarde. In een een zacht flakkerend licht ontwaarde je een tekst. De eerste lange ‘beuk’ had 2 gaten, de andere drie hadden ook ieder een kleedje gericht richting De Boom. In de rechter zijbeuk knielde je richting een Jezusbeeld, aan De Boom gespijkerd. In bovenbeuk richting de Boeddha, in de linkerbeuk richting een Bokkeskelet.
De Axis Mundi is een begrip dat niet makkelijk te begrijpen valt wellicht. De moderne geest is getraind om analytisch te denken, dingen zijn óf dit, óf dat. In de symbolische wereld – waar religies op gebouwd zijn – gaat dit niet op. Net als in een droom kunnen begrippen vloeiend en dubbel zijn. In een droom kun je iemand tegenkomen die jouw zus is en tegelijk er heel anders uitziet bijvoorbeeld. Dromen spreken tegen je via ‘associatie en intensiteit’, zonder dat er grenzen zijn in tijd en ruimte. In feite is dit sowieso de taal van de geest. Kunst en religie functioneren op het raakvlak van die taal en de ‘afgesproken’ taal. De Axis Mundi staat in zekere zin ook voor de verbinding tussen deze verschillende werelden.
